BTW in het digitale tijdperk: akkoord bereikt – een mijlpaal in de digitalisering van belastingen binnen de EU

Laatste update: 11 november 2025, met details over de formele goedkeuring en B2B-specifieke aanpassingen van de vernieuwde e-facturatiestandaard EN 16931-1:2025.

De Europese Unie heeft een belangrijke stap gezet in de digitalisering van haar belastingsysteem met de goedkeuring van de BTW in het Digitale Tijdperk (ViDA)-hervormingen. Na instemming van het Europees Parlement in februari 2025 en een eerder akkoord van de ECOFIN-Raad in november 2024, heeft de Raad van de Europese Unie op 11 maart 2025 officieel de drie pijlers van de ViDA-wetgeving aangenomen. Deze hervormingen zijn gepubliceerd in het Publicatieblad van de EU (PBUE) op 25 maart 2025 en traden in werking op 14 april 2025. Dit markeert een cruciaal moment in de modernisering van de EU-BTW en vormt de basis voor het vastleggen van implementatieschema’s en gedetailleerde regels.

Ontwikkeling van het ViDA-pakket en wijzigingen

Het ViDA-pakket, aangepast door de Europese Commissie, stond twee jaar lang op de agenda van de ECOFIN-Raad, waarbij verschillende onderdelen uitgebreid zijn onderhandeld. Een bijzonder controversieel onderdeel was het “geacht leverancier”-regime binnen de pijler Platformeconomie. Na intensief overleg is een breed compromis bereikt, met aanpassingen in het uitrolschema en verduidelijking van specifieke onderdelen. Dankzij de inzet van de landen die het EU-voorzitterschap bekleedden, kon het pakket dit voorjaar uiteindelijk worden afgerond en aangenomen.

Sinds de aankondiging op 8 december 2022 heeft ViDA actieve onderhandelingen doorgemaakt tussen de EU-lidstaten. De beslissende goedkeuring door het Europees Parlement in februari 2025, na het ECOFIN-akkoord, en de daaropvolgende goedkeuring door de Raad van de Europese Unie op 11 maart 2025, vormen belangrijke stappen naar een steeds verdergaande consensus over de vereenvoudiging van digitale BTW-rapportage in de EU.

Waarom ViDA nodig is: de aanhoudende BTW-kloof aanpakken

De BTW-kloof, het verschil tussen verschuldigde en daadwerkelijk geïnde BTW, blijft een groot probleem. In 2022 bedroeg deze kloof € 89 miljard, ongeveer 7% van de BTW-inkomsten in de EU, voornamelijk door non-compliance, fraude en administratieve inefficiënties.

In België bijvoorbeeld ging naar schatting € 4,47 miljard van de verwachte € 36,03 miljard aan BTW-inkomsten verloren door fraude en non-compliance. Italië heeft volgens het EU-rapport over de BTW-kloof 2023 de grootste absolute kloof, maar liet sinds 2020 de grootste procentuele daling zien (10,7%), wat op aanzienlijke vooruitgang wijst. De totale EU-BTW-kloof daalde van € 99 miljard in 2020 naar € 61 miljard in 2021, wat de positieve inspanningen van de lidstaten weerspiegelt.

Deze verliezen hebben zware gevolgen: BTW levert ongeveer 27% van de totale jaarlijkse belastinginkomsten van de EU, waardoor tekorten de nationale begrotingen en financiering van openbare diensten aanzienlijk beïnvloeden.

ViDA streeft ernaar deze kloof verder te verkleinen door BTW-naleving en rapportage-efficiëntie te verbeteren. Het ondersteunt de groeiende trend van verplichte e-facturatie en digitale rapportage, cruciale instrumenten tegen BTW-fraude. Met landen zoals Italië, Servië, Roemenië, Polen, Letland, Duitsland, Frankrijk, Spanje en België die e-facturatie B2B implementeren of plannen, zal ViDA zorgen voor een robuuster en geharmoniseerd systeem om de BTW-kloof in de EU aan te pakken.

Belangrijke onderdelen en aangepast tijdschema

Autonomie bij binnenlandse e-facturatie

Met de invoering van ViDA krijgen lidstaten, onder bepaalde voorwaarden, de autonomie om e-facturatiesystemen voor binnenlandse transacties in te voeren en het recht van de koper op goedkeuring van facturen op te heffen, zonder voorafgaande goedkeuring van de Europese Commissie volgens de BTW-richtlijn 2006/112/EG. Dit geldt voor binnenlandse transacties tussen gevestigde bedrijven (uitgezonderd intracommunautaire leveringen).

Bovendien moeten bedrijven voorbereid zijn e-facturen te ontvangen zodra een lidstaat een binnenlands e-facturatiesysteem introduceert, aangezien het uitgeven van e-facturen niet langer afhankelijk is van toestemming van de klant.

Deze bepalingen zijn in werking getreden op 14 april 2025, 20 dagen na publicatie in het PBUE. Lidstaten kunnen ook accreditatieregelingen opzetten voor derde partijen die e-facturen namens belastingplichtigen uitgeven, en hun binnenlandse factureringssystemen digitaliseren.

Verplichte intracommunautaire e-facturatie

Vanaf 1 juli 2030 wordt e-facturatie volgens de Europese standaard EN 16931 verplicht voor intracommunautaire transacties. Dit geldt specifiek voor deze transacties; andere formaten, zoals papieren facturen, kunnen nog steeds gebruikt worden voor binnenlandse leveringen. Hybride formaten, zoals het Duitse ZUGFeRD, zijn geldig als ze voldoen aan de vereiste datastructuur.

De Europese normalisatieorganisatie CEN eeft de vernieuwde semantische standaard EN 16931-1:2025 goedgekeurd, aangepast voor B2B-transacties. Deze vervangt EN 16931-1:2017+A1:2019 en bevat nieuwe velden voor volledige ondersteuning van de Digital Reporting Requirements (DRR). Publicatie wordt verwacht vóór mei 2026.

Belangrijk is dat lidstaten de flexibiliteit krijgen alternatieve standaarden te gebruiken voor binnenlandse transacties wanneer e-facturatie verplicht wordt gesteld, zodat land-specifieke systemen compatibel blijven met het EU-brede kader.

Daarnaast wordt het bezit van een e-factuur voor geldige transacties een voorwaarde voor aftrek of terugvordering van BTW, een wijziging ten opzichte van eerdere voorstellen. Belastingplichtigen kunnen gebruikmaken van derde partijen als e-facturatieservice. Voor juridische doeleinden vervangen e-facturen papieren facturen, behalve in beperkte gevallen.

Onder de herziening van ViDA wordt de termijn voor het uitgeven van intracommunautaire facturen verlengd van twee naar 10 dagen na het belaste feit, korter dan de huidige 15-dagenregel. Bij vooruitbetaling moet de e-factuur binnen 10 dagen na ontvangst van de betaling worden uitgereikt, en bij self-billing binnen 5 dagen na levering. Deze specifieke termijnen gelden niet voor binnenlandse rapportagesystemen.

Het voorstel om samenvattende facturen te verbieden is ingetrokken. Samenvattende facturen mogen worden uitgegeven als de BTW in dezelfde maand wordt geheven, de factuur uiterlijk op de 10e van de volgende maand wordt uitgegeven, en de levering niet fraudegevoelig is. Lidstaten met een nationaal realtime-rapportagesysteem na 1 januari 2024 moeten harmoniseren met de EU ViDA-standaard.

Updates in de Europese standaard EN 16931-1:2025 voor B2B

De herziene semantische standaard introduceert specifieke wijzigingen om B2B-transacties en de ViDA Digital Reporting-voorstellen mogelijk te maken. Deze omvatten:

• Nieuwe factuurgegevens: toevoeging van bank-IBAN, triangulatievermelding en corrigerende factuurnummering.

• Ondersteuning transacties: verbeteringen voor herhaalde en meerdere bestellingen, kortingen bij vroegtijdige betaling/boetes bij late betaling, en valutabeheer (FX).

• BTW-regelingen: uitbreiding voor vrijgestelde leveringen en ondersteuning van nationale speciale BTW-regelingen (bijv. margeregeling).

Verplichte B2B intracommunautaire digitale rapportage (DRR)

Vanaf 1 juli 2030 moeten bedrijven specifieke intracommunautaire B2B-transacties digitaal rapporteren aan hun lokale belastingautoriteiten. Dit omvat header-level data van intracommunautaire leveringen, verwervingen, B2B-diensten, reverse charge bij niet-gevestigde leveranciers, energie-leveringen en triangulatie. Het harmoniseren van dit systeem stelt belastingautoriteiten in staat transacties in real-time te cross-checken en de naleving van BTW te verbeteren.

De deadline voor rapportage is verlengd naar tien dagen na uitgifte van de e-factuur (oorspronkelijk voorgesteld: twee werkdagen). Lidstaten kunnen eigen rapportageprotocollen ontwikkelen en klanten van goederen of diensten van rapportage vrijstellen indien andere waarborgen beschikbaar zijn. Bijkomende informatie, zoals bankgegevens, wordt vereist om betalingen te volgen. Het bestaande EC Sales List (ESL) of recapitulatierapportage wordt ingetrokken.

Het huidige VIES-systeem wordt in juli 2032 vervangen door een centraal “Central VIES”-register van de Europese Commissie, dat DRR-transacties en belastingidentificatiegegevens integreert met het Customs Surveillance System en CESOP.

Andere pijlers en updates van ViDA

ViDA introduceert daarnaast belangrijke wijzigingen in het e-commercepakket, met versterking van het One-Stop Shop (OSS)-systeem. Dit stelt bedrijven die in meerdere EU-landen actief zijn in staat BTW-aangiften vanaf één locatie te doen, waardoor de administratieve last sterk afneemt. Vanaf 2027 en 2028 worden afstandsverkoopdrempels aangepast en OSS uitgebreid.

De Platformeconomie-pijler introduceert nieuwe BTW-verplichtingen voor digitale platforms (zoals Airbnb en Uber), die voorheen zonder dezelfde BTW-verplichtingen opereerden. ViDA verplicht hen BTW te innen en af te dragen over bepaalde transacties, waardoor een eerlijker systeem ontstaat. Een vrijwillige fase begint in juli 2028 voor ride & accommodation-sharing platforms, met verplichte toepassing vanaf januari 2030.

Hoe ViDA fraude met btw bestrijdt

ViDA heeft als kerndoel het bestrijden van BTW-fraude, zoals carrouselfraude en BTW-ontduiking, via e-facturatie en e-rapportage. Real-time rapportage maakt het makkelijker voor belastingautoriteiten om verdachte activiteiten snel te detecteren.

Anti-fraude maatregelen:

• E-facturatie: gestructureerde e-facturen, sneller te verwerken en eenvoudiger te verifiëren.

• E-rapportage: bijna realtime verzending van factuurdata aan belastingautoriteiten.

• OSS: vereenvoudigt cross-border compliance en reduceert administratieve fouten.

• Platformeconomie: sluit significante BTW-loopholes en bevordert eerlijke concurrentie.

Door het digitaliseren en stroomlijnen van het btw-systeem, creëert ViDA een meer transparante en efficiënte omgeving, waardoor het moeilijker wordt voor frauduleuze activiteiten om onopgemerkt te blijven.

E-facturatie en e-rapportage: de toekomst van BTW

Zoals besproken, verplicht ViDA een aanzienlijke verschuiving naar digitale BTW. Vanaf 1 juli 2030 wordt e-facturatie verplicht voor intracommunautaire transacties, een cruciale stap richting een gestroomlijnd en nauwkeurig EU-BTW-systeem.

E-facturatie: Meer dan een elektronische factuur

E-facturatie gaat verder dan het simpelweg digitaliseren van papieren facturen. Het omvat gestructureerde digitale facturen, vaak in XML-formaat, die verwerking automatiseren, fouten minimaliseren en naleving van de BTW-regels garanderen. Wereldwijd wint deze trend aan momentum, waarbij steeds meer landen e-facturatie omarmen om hun BTW-administratie te verbeteren.

E-rapportage: Real-time btw-naleving

E-rapportage gaat een stap verder in het waarborgen van BTW-naleving. Het stelt bedrijven in staat factuurgegevens in bijna realtime aan belastingautoriteiten te verzenden. Dit geeft de belastingdiensten de mogelijkheid transacties snel te analyseren, afwijkingen op te sporen en de algehele BTW-naleving binnen de EU te verbeteren.

Door e-facturatie en e-rapportage centraal te stellen in ViDA, bouwt de EU aan een transparanter, efficiënter en veiliger BTW-kader voor het digitale tijdperk.

Conclusie: een transparanter en efficiënter BTW-systeem

Met ViDA zet de EU belangrijke stappen richting een efficiënter, transparanter en fraude-bestendiger BTW-stelsel. Belangrijke maatregelen zoals e-facturatie, e-rapportage en de uitbreiding van BTW-verplichtingen naar digitale platforms zullen helpen bij het verbeteren van de BTW-inning, het verminderen van fraude en het vereenvoudigen van de BTW-naleving voor bedrijven in de hele EU.

Naarmate ViDA wordt geïmplementeerd, zal het een cruciale rol spelen bij het verbeteren van de naleving van de BTW en het waarborgen van eerlijkere belastingheffing voor alle bedrijven die actief zijn binnen de EU.